Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da (“TKHK, Kanun”) 24.03.2022 tarihinde yapılan değişikliklerde Kanun’un 48’inci maddesindeki mesafeli sözleşmeler hükmünde 01.10.2022 tarihinde yürürlüğe girmek üzere değişiklik yapılmıştı. TKHK m.48’de yapılan esaslı değişikliklerin uygulanması için Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’nde (“Yönetmelik”) de 23.08.2022 tarihinde 01.10.2022 tarihinde yürürlüğe girmek üzere değişiklik yapılmıştır.
TKHK m.48’de yapılan değişiklikle, “aracı hizmet sağlayıcı” kavramı, aracı hizmet sağlayıcının birtakım yükümlülükleri ve tüketiciye mal satışlarındaki 30 günlük azami teslimat süresinin tüketicinin isteği ve kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan mallara uygulanmayacağı hükmü getirilmişti. Yönetmelik’te ise, aracı hizmet sağlayıcının yükümlülüklerine geniş şekilde yer verilmiş ve tüketicinin cayma hakkına ilişkin esaslı değişiklikler yapılmıştır.
CAYMA HAKKINA İLİŞKİN DEĞİŞİKLİKLER
Cep telefonu, akıllı saat, tablet ve bilgisayarlar satışlarına ilişkin sözleşmelerde tüketicinin cayma hakkı artık bulunmamaktadır.
Yönetmelikte önemli bir değişiklik olarak, cayma hakkının istisnaları hükmü genişletilmiştir. Böylelikle araba ve benzeri Karayolları Trafik Kanunu uyarınca teslimi zorunlu araçlar ve tescil zorunluluğu bulunan insansız hava araçları, canlı müzayede şeklinde açık artırma yoluyla akdedilen sözleşmeler, satıcı veya yetkili servis tarafından kurulum ve montajı yapılacağı belirtilen mallardan kurulum ve montajı yapıldı ise buna ilişkin sözleşmeler yanında tüketiciye teslimi yapılmış olan cep telefonu, akıllı saat, tablet ve bilgisayarlara ilişkin sözleşmelerde tüketicinin artık cayma hakkı bulunmamaktadır.
Tüketici, cayma hakkını kullandığında aşağıdaki şartlar mevcutsa malın iade masraflarına katlanacaktır.
Tüketici cayma hakkını kullandığında, ön bilgilendirmede malın iade masrafına tüketicinin katlanacağı kararlaştırılırsa ve satıcının iade için öngördüğü taşıyıcıya ilişkin bilgi ile bu taşıyıcıyla malın iadesi halinde teslim masrafını geçmemek üzere iade masraf tutarına ön bilgilendirmede yer verilirse veya öngörülenin dışında bir taşıyıcı ile malın iadesi halinde iade masrafının tüketicinin ödeyeceği kararlaştırılırsa,tüketici iade masraf tutarını ödemekle yükümlülüğü altına girecektir.
Aracı hizmet sağlayıcının dahil olduğu sözleşmede, bu bilgilere ön bilgilendirmede yer verilmezse veya belirtilen taşıyıcının tüketicinin bulunduğu yerde şubesi bulunmazsa masraflara aracı hizmet sağlayıcı katlanacaktır.
Cayma bildiriminin ardından, malı satıcıya geri gönderme süresi on dört güne çıkarılmıştır.
Kanunda değişiklik yapılmadan önce; tüketiciler cayma bildiriminde bulunduğu tarihten itibaren on gün içerisinde iade edilecek olan malı satıcıya göndermekle yükümlüydü. Yapılan değişiklikle bu süre, on günden on dört güne çıkarılmıştır.
ARACI HİZMET SAĞLAYICI VE YÜKÜMLÜLÜKLERİNE İLİŞKİN DÜZENLEMELER
Kanunda yer verilen aracı hizmet sağlayıcısı kavramı ve platform kavramı, Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikle tanımlanmıştır. Özetle satıcı veya sağlayıcı adına mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık edene, aracı hizmet sağlayıcı (örn: Trendyol, Hepsiburada); aracılık etmek üzere oluşturulan sisteme de platform denilmektedir.
Ön Bilgilendirmeye İlişkin Değişiklikler
-Tüketicinin ön bilgilendirilmesinde ön bilgilendirme formunun içeriğine dair değişiklikler yapılmış, özellikle ön bilgilendirme formunun içeriğinde satıcı ve sağlayıcının yanında aracı hizmet sağlayıcısına da yer verilmiştir. Böylelikle satıcı ve sağlayıcının yanında aracı hizmet sağlayıcısının kimlik bilgilerine, iletişim bilgilerine, şikayetlere ilişkin çözüm yöntemlerine ön bilgilendirme formunda yer verilmelidir.
Aracı hizmet sağlayıcısı, ön bilgilendirmenin yapıldığına dair ispat yükü altındadır. Bunun yanında aracı hizmet sağlayıcı, sözleşmenin platform üzerinden kurulduğu hallerde ön bilgilendirmenin yapılmasından, ön bilgilendirmedeki zorunlu hususlardaki eksikliklerden ve verilerin doğruluğundan, formun tüketiciye iletilmesinden sorumlu olup tüketicinin ön bilgilendirildiğini teyit etmeyi sağlamakla, tüketiciye verdiği siparişin ödeme yükümlülüğü anlamına geldiğine dair bilgilendirmeyi yapmakla yükümlüdür.
Aracı Hizmet Sağlayıcının Cayma Hakkına İlişkin Yükümlükleri
Aracı hizmet sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle, platform üzerinden kurulan ve bedelin tahsiline aracılık edilen mesafeli sözleşmelerde bedelin iadesinde satıcı ile birlikte müteselsilen (teslim sonrası bedelin satıcıya aktarıldığı durum hariç olmak üzere) ve cayma hakkı malın tesliminden önce kullanılırsa bildirim kendisine ulaştığı andan itibaren 14 gün içinde tahsil edilen tüm ödemeleri iade etmekle yükümlüdür.
Aracı hizmet sağlayıcı, tüketicilerin cayma hakkını kullandığına ve sözleşmenin feshine ilişkin bildirimleri, bedel iadesi talebini, tüketicilerin satıcı veya sağlayıcı ile yaptıkları işlemlere ilişkin kayıtların talebini, teslimat veya ifaya ilişkin talep ve şikayetlerini iletebilmelerine ilişkin sistemi kurmakla yükümlüdür. Bu talep ve bildirimleri derhal satıcı veya sağlayıcıya iletmek zorundadır.
Aracı hizmet sağlayıcının satıcı veya sağlayıcı ile arasındaki sözleşmeye aykırı davranışı, satıcı veya sağlayıcının tüketici ile yaptığı mesafeli sözleşme hükümlerine aykırı davranmasına sebebiyet verirse, aracı hizmet sağlayıcı sebep olduğu her bir tüketici işleminden sorumlu tutulacaktır.
Aracı hizmet sağlayıcısının bedeli tahsil ettiği sözleşmelerde edimin imkansızlaştığını üç gün içinde usulünce tüketiciye bildirmekten ve bedelin, teslimat masraflarının iadesini on dört gün içinde sağlamakla yükümlüdür.
